سیستم عامل وظیفه دارد سخت افزارها را کنترل کند و به برنامه‌ها اجازهٔ دسترسی به سخت افزار و منابع سیستم مانند حافظه و پردازشگر را بدهد.

امروزه مشهورترین سیستم عامل در جهان نرم‌افزار ویندوز است که بر روی اکثر رایانه‌های شخصی نصب شده است. علاوه بر ویندوز سیستم‌های عامل‌های دیگری نیز بر روی انواع رایانه‌ها به‌کار می‌رود از جمله یونیکس و لینوکس و سولاریس و بی اس دی و مک و ام وی اس

سیستم عامل بدون شک مهمترین نرم افزار در کامپیوتر است. پس از روشن کردن کامپیوتر اولین نرم افزاری که مشاهده می‌‌گردد سیستم عامل بوده و آخرین نرم افزاری که قبل از خاموش کردن کامپیوتر مشاهده خواهد شد، نیز سیستم عامل است. سیستم عامل نرم افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه های کامپیوتری را فراهم می‌‌آورد. سیستم عامل با سازماندهی، مدیریت و کنترل منابع سخت افزاری امکان استفاده بهینه و هدفمند آنها را فراهم می‌‌آورد.

سیستم عامل فلسفه بودن سخت افزار را بدرستی تفسیر و در این راستا امکانات متعدد و ضروری جهت حیات سایر برنامه های کامپیوتری را فراهم می‌‌آورد. تمام کامپیوترها از سیستم عامل استفاده نمی‌نمایند. مثلا” اجاق های مایکرویو که در آشپزخانه استفاده شده دارای نوع خاصی از کامپیوتر بوده که از سیستم عامل استفاده نمی‌نمایند. در این نوع سیستم ها بدلیل انجام عملیات محدود و ساده، نیازی به وجود سیستم عامل نخواهد بود. اطلاعات ورودی و خروجی با استفاده از دستگاههائی نظیر صفحه کلید و نمایشگرهای LCD، در اختیار سیستم گذاشته می‌‌گردند. ماهیت عملیات انجام شده در یک اجاق گاز مایکروویو بسیار محدود و مختصر است،

بنابراین همواره یک برنامه در تمام حالات و اوقات اجراء خواهد شد. برای سیستم های کامپیوتری که دارای عملکردی بمراتب پیچیده تر از اجاق گاز مایکروویو می‌‌باشند، بخدمت گرفتن یک سیستم عامل باعث افزایش کارآئی سیستم و تسهیل در امر پیاده سازی برنامه های کامپیوتری می‌‌گردد. تمام کامپیوترهای شخصی دارای سیستم عامل می‌‌باشند. ویندوز یکی از متداولترین سیستم های عامل است. یونیکس یکی دیگر از سیستم های عامل مهم در این زمینه است. صدها نوع سیستم عامل تاکنون با توجه به اهداف متفاوت طراحی و عرضه شده است.

سیستم های عامل مختص کامپیوترهای بزرگ، سیستم های روبوتیک، سیستم های کنترلی بلادرنگ، نمونه هائی در این زمینه می‌‌باشند. سیستم عامل با ساده ترین تحلیل و بررسی دو عملیات اساسی را در کامپیوتر انجام می‌‌دهد : – مدیریت منابع نرم افزاری و سخت افزاری یک سِستم کامپیوتری را برعهده دارد. پردازنده، حافظه، فضای ذخیره سازی نمونه هائی از منابع اشاره شده می‌‌باشند. – روشی پایدار و یکسان برای دستیابی و استفاده از سخت افزار را بدو ن نیاز از جزئیات عملکرد هر یک از سخت افزارهای موجود را برای برنامه های کامپیوتری فراهم می‌‌نماید. اولین وظیفه یک سیستم عامل، مدیریت منابع سخت افزاری و نرم افزاری است.

برنامه های متفاوت برای دستیابی به منابع سخت افزاری نظیر: پردازنده، حافظه، دستگاههای ورودی و خروجی، حافطه های جانبی، در رقابتی سخت شرکت خواهند کرد. سیستم های عامل بعنوان یک مدیر عادل و مطمئن زمینه استفاده بهینه از منابع موجود را برای هر یک از برنامه های کامپیوتری فراهم می‌‌نمایند. وظیفه دوم یک سیستم عامل ارائه یک رابط ( اینترفیس ) یکسان برای سایر برنامه های کامپیوتری است. در این حالت زمینه استفاده بیش از یک نوع کامپیوتر از سیستم عامل فراهم شده و در صورت بروز تغییرات در سخت افزار سیستم های کامپیوتری نگرانی خاصی از جهت اجرای برنامه وجود نخواهد داشت، چراکه سیستم عامل بعنوان میانجی بین برنامه های کامپیوتری و سخت افزار ایفای وظیفه کرده و مسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری به وی سپرده شده است .

برنامه نویسان کامپیوتر نیز با استفاده از نقش سیستم عامل بعنوان یک میانجی براحتی برنامه های خود را طراحی و پیاده سازی کرده و در رابطه با اجرای برنامه های نوشته شده بر روی سایر کامپیوترهای مشابه نگرانی نخواهند داشت. ( حتی اگر میزان حافظه موجود در دو کامپیوتر مشابه نباشد ). در صورتیکه سخت افزار یک کامپیوتر بهبود و ارتقاء یابد، سیستم عامل این تضمین را ایجاد خواهد کرد که برنامه ها، در ادامه بدون بروز اشکال قادر به ادامه حیات وسرویس دهی خود باشند. مسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری برعهده سیستم عامل خواهد بود نه برنامه های کامپیوتری، بنابراین در زمان ارتقای سخت افزار یک کامپیوتر مسئولیت سیستم عامل در این راستا اولویت خواهد داشت. ویندوز ۹۸ یکی از بهترین نمونه ها در این زمینه است.
سیستم عامل فوق بر روی سخت افزارهای متعدد تولید شده توسط تولیدکنندگان متفاوت اجراء می‌‌گردد. ویندوز ۹۸ قادر به مدیریت و استفاده از هزاران نوع چاپگر دیسک و سایر تجهیزات جانبی است. سیستم عامل ( Operation System ) با حروف اختصاری OS نرم افزاری است که مسئول کنترل و بکار گیری منابع سخت افزاری مانند حافظه، واحد پردازش مرکزی ( CPU) فضای ذخیره سازی دیسک و تجهیزات جانبی می‌باشد. سیستم عامل مبنایی است که برنامه های کاربردی مانند برنامه های واژه پردازی و صفحه گسترده ها بر اساس آن ساخته می‌شود.